نویسنده
- ستار زرکلام
دانشیار گروه حقوق دانشگاه شاهد
- منتشر شده در: مجله تحقیقات حقوق دانشگاه شهید بهشتی، دوره 25، ویژه نامه حقوق و کرونا شماره 2 بهار 1401
چکیده
شیوع ویروس کرونا یا کووید 19 بر عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی تأثیرات عمیقی برجا گذاشته است. قواعد حقوقی نیز از شیوع این ویروس بی‌نصیب نمانده‌اند. در آنچه به حقوق مالکیت فکری مربوط می‌شود، این آثار نه تنها در حیطۀ حقوق مالکیت صنعتی، بلکه در حیطۀ حقوق مالکیت ادبی و هنری نیز مشهود است. به‌ویژه در زمینۀ اختراعات دارویی، ضرورت آشتی بین مقتضیات سلامتی عمومی و حقوق انحصاری مخترعان و دارندگان اسرار تجاری مرتبط با ویروس کرونا بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است. سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی با صدور قطعنامه‌هایی بر ضرورت اتحاد برای دسترسی منصفانه به فناوری‌های تندرستی در مقابله با کووید 19 در همۀ نقاط جهان به مدد استفادۀ مشترک از دانش، اموال مالکیت فکری و داده‌ها تأکید می‌کنند. در این راستا، برخی حقوقدانان لزوم استفاده از سازوکار بهره‌برداری اجباری (لیسانس اجباری) و سایر مستثنیات حقوق مادی مخترعان و دارندگان اسرار تجاری را توصیه می‌کنند. از دیگر آثار کووید 19 بر حقوق مالکیت صنعتی و تجارتی، تمدید مهلت‌های مرتبط با حقوق مالکیت صنعتی و پاسخگویی به ادارۀ اختراعات تا رفع وضعیت اورژانس است. در حیطۀ مالکیت ادبی و هنری، جز در مورد نرم‌افزارها و پایگاه‌های داده علاوه بر استفاده از مستثیات حقوق مادی پدیدآورندگان، توجهات عمدتاً به آثار نمایشی و کمک‌های مالی به اجراکنندگان این آثار است که به دلیل شیوع کرونا از برگزاری مستقیم و عمومی هنرهای نمایشی و نتایج اقتصادی آن محروم شده‌اند.
متن کامل مقاله از این لینک قابل دریافت است.
